PLC Programlama Başlangıç Rehberi: Adım Adım Öğrenme
PLC Nedir ve Nasıl Çalışır?
PLC (Programmable Logic Controller), endüstriyel otomasyonda kullanılan programlanabilir mantık kontrolörüdür. Fabrikalardaki makinelerin kontrolü, sıralı işlemlerin yönetimi ve güvenlik sistemlerinin koordinasyonu için kullanılır.
PLC'nin Temel Bileşenleri
- CPU (Merkezi İşlem Birimi): Programları çalıştırır, mantık işlemlerini yapar
- Giriş Modülleri (Input): Sensörlerden, butonlardan gelen sinyalleri okur
- Çıkış Modülleri (Output): Motorları, valfleri, lambaları kontrol eder
- Haberleşme Modülleri: Diğer sistemlerle veri alışverişi yapar
- Güç Kaynağı: Tüm sistemin enerjisini sağlar
PLC Programlama Dilleri
1. Ladder Logic (Merdiven Diyagramı): En yaygın kullanılan dil. Elektrik şemalarına benzer görsel programlama.
2. Function Block Diagram (FBD): Blok tabanlı programlama. Karmaşık işlemler için idealdir.
3. Structured Text (ST): Metin tabanlı programlama. C diline benzer yapı.
4. Instruction List (IL): Assembly diline benzer düşük seviye programlama.
İlk PLC Programınız
Basit bir start/stop devresi ile başlayalım:
- Start Butonu: I0.0 girişine bağlı
- Stop Butonu: I0.1 girişine bağlı
- Motor Kontak: Q0.0 çıkışına bağlı
- Motor: Q0.0 çıkışından besleniyor
Program Mantığı: Start butonuna basıldığında motor çalışır, stop butonuna basıldığında durur. Motor çalışırken start butonuna tekrar basmak etkisizdir.
Timer ve Counter Kullanımı
Timer (Zamanlayıcı): Belirli süre beklemek için kullanılır. Örnek: Motor 5 saniye çalışsın, sonra dursun.
Counter (Sayaç): Olayları saymak için kullanılır. Örnek: 100 adet ürün üretildiğinde alarm versin.
Hata Giderme Teknikleri
- Online Monitoring: Program çalışırken değişkenleri izleyin
- Force I/O: Test amaçlı giriş/çıkışları zorla değiştirin
- Watch Table: Önemli değişkenleri sürekli izleyin
- Alarm Sistemi: Hataları kaydedin ve operatöre bildirin
Pratik Öneriler
1. Dokümantasyon: Her programı detaylı açıklayın. 6 ay sonra kendiniz bile anlamayabilirsiniz.
2. Modüler Programlama: Büyük programları küçük parçalara bölün.
3. Test Etme: Her değişiklikten sonra mutlaka test edin.
4. Backup Alın: Programları düzenli olarak yedekleyin.
Öğrenme Kaynakları
- Siemens S7-1200: Başlangıç için ideal
- Allen Bradley MicroLogix: ABD pazarında yaygın
- Schneider Modicon: Avrupa'da popüler
- Mitsubishi FX: Uygun fiyatlı seçenek
PLC programlama öğrenmek zaman alır ama sabırla çalışırsanız çok karlı bir beceri kazanırsınız. Saha deneyimi en önemli öğretmendir.